Liczne badania i wnioski dermatologów wskazują, że promieniowanie słoneczne może przyczynić się do wystąpienia raka skóry, ze wskazaniem na tzw. czerniaka. Nowotwór ten rocznie zostaje zdiagnozowany u około 8 tysięcy Polaków – najczęściej po 45. roku życia (GUS, 2020).
Jednym z najskuteczniejszych sposobów na prewencję i zabezpieczenie skóry przed promieniowaniem, jest stosowanie skutecznej ochrony przeciwsłonecznej. Ta powinna być dobrana pod potrzeby skóry, tryb życia i z uwzględnieniem pozostałych kroków w pielęgnacji.
Jakie promieniowanie dociera do naszej skóry?
Słońce emituje różne rodzaje promieniowania. Dwa z nich – UVA i UVB — docierają do powierzchni ziemi. Promieniowanie UVA stanowi za około 95% promieniowania docierającego do naszej skóry — i to przez cały rok, niezależnie od pory dnia czy sezonu [1]. Promieniowanie UVB jest bardziej intensywne w okresie letnim. Oznacza to, że nasza skóra każdego dnia, przez cały rok, narażona jest na działanie szkodliwych promieni. Mitem więc jest, że kremy i filtry stosować należy wyłącznie na wakacjach.
- UVB – długość fali 290-320 nm – promieniowanie szczególnie niebezpieczne w okresie letnim, odpowiadające za opaleniznę, a także reakcje alergiczne i poparzenia. To przed nim głównie chronią kremy i emulsje z wysokim faktorem SPF.
- UVA – długość fali 320-400 nm – promieniowanie emitowane przez cały rok, odpowiadające za fotostarzenie skóry i zaburzenia w obrębie pigmentacji. UVA być główną przyczyną natychmiastowych odczynów rumieniowych oraz długo utrzymującej się hiperpigmentacji. Za ochronę przed tym promieniowaniem odpowiadają kosmetyki ze wskaźnikiem PPD lub UVA (w kółeczku).
Jak promieniowanie wpływa na naszą skórę?
Długotrwała ekspozycja na słońce pociąga za sobą szereg negatywnych konsekwencji. Wieloletnie badania potwierdziły, że to właśnie promienie mogą być przyczyną wysuszenia skóry, reakcji alergicznych, osłabionych naczynek krwionośnych, a tym samym – przebarwień. Tak oto promieniowanie UVA wnika głęboko w skórę i jest główną przyczyną przedwczesnego starzenia oraz powstawania zmarszczek. Może także przyczyniać się do wystąpienia niektórych rodzajów raka skóry[2], stanowiąc za poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Promieniowanie UVB z kolei jest głównym sprawcą oparzeń słonecznych, alergii i przebarwień, które wymagają dedykowanej i specjalistycznej pielęgnacji.
Czym jest ochrona przeciwsłoneczna?
Ochrona przeciwsłoneczna to grupa produktów, chroniąca skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Mogą to być kremy, balsamy, spraye oraz… odzież ochronna. Składniki aktywne w tych produktach odbijają, rozpraszają lub pochłaniają promieniowanie UV. [3]
W składzie filtrów fizycznych znaleźć można TiO2 oraz tlenek cynku. W przypadku filtrów chemicznych (tzw. absorbujących) wymienia się związki, tj.:
- oktokrylen – który skutecznie chroni przed UVB,
- trisiloxane drometrizolu (i jego pochodne) – chroni przed UVB i UVA,
- butyl methoxydibenzoylmethane — czyli avobenzon, obecnie jest jednym z nielicznych związków chroniących przed promieniowaniem UVA.
Środki do ochrony przeciwsłonecznej posiadają tzw. znacznik SPF. To on często jest główną sygnaturą, stosowaną przez producentów kosmetyków.
Co oznacza SPF?
SPF (Sun Protection Factor) to wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej. Określa on, jak długo skóra chroniona produktem z danym SPF, będzie narażona na słońce bez ryzyka poparzenia (w porównaniu do skóry bez ochrony). Na przykład, SPF 30 oznacza, że skóra będzie chroniona 30 razy dłużej niż bez ochrony.[4]
Kiedy i jak stosować ochronę przeciwsłoneczną?
Ochronę przeciwsłoneczną należy stosować codziennie, nawet w pochmurne dni, ponieważ promieniowanie UV może m.in. przenikać przez chmury i odbijać się od śniegu.
Emulsję, krem lub spray należy nałożyć na skórę, co najmniej 15 minut przed wyjściem na słońce. Jeśli to konieczne – należy powtarzać aplikację co 2 godziny[5]. Niektóre emulsje są wodoodporne, co pozwala zachować większą ochronę podczas wakacji nad morzem lub jeziorem. Docelowo rekomenduje się smarować całe ciało — w tym dłonie, stopy, twarz i szyję.
O czym musisz pamiętać?
- Stosuj ochronę każdego dnia. Promieniowanie słoneczne dociera do naszego ciała przez cały rok.
- Ciemna karnacja nadal potrzebuje ochrony przed UV. Owszem, ciemniejsza skóra ma więcej melaniny, która zapewnia pewien poziom ochrony, ale nadal jest narażona na szkodliwe działanie promieniowania UV.[6]
- Dokładaj produktu. Kremy i filtry z SPF nie działają przez całą dobę, dlatego też wymagają regularnej reaplikacji.
Bibliografia
- World Health Organization, “Ultraviolet radiation and the INTERSUN Programme”, 2021.
- American Academy of Dermatology, “How to prevent skin cancer”, 2020.
- Skin Cancer Foundation, “Sunscreen Explained”, 2019.
- U.S. Food and Drug Administration, “Sun Protection Factor (SPF)”, 2020.
- British Association of Dermatologists, “Sunscreen and sun safety”, 2018.
- Harvard Health Publishing, “The dark side of sun exposure”, 2019.